BÜTÜN MÜHENDİSLER ERKEK MİDİR?

21’inci yüzyılı idrak etmiş dünyamızın en medeni batısında bile, bir kadının mühendis, bilim insanı, matematikçi ya da teknolojiyle uğraşan biri olmasının, hâlâ ‘şaşırtıcı bir durum’ olarak karşılandığı malum. Ama en azından, asıl hayret edilmesi gerekenin bu durumun kendisi olduğunu düşünen kitle de giderek büyüyor. Belki çok yakın değil ama çok uzak da olmayan bir gelecekte, ‘kadın mühendis’ ifadesi giderek sıradanlaşacak, mühendisin veya bilim insanının aynı zamanda ‘kadın olması’ artık kimseyi şaşırtmayacak… Ama kimse topyekun bir devrim de beklemesin; dünya küçük ama kararlı adımlarla, yavaş yavaş değişecek.

Bunu nereden biliyoruz? Eskilerin deyimiyle, ‘çok alametler belirdi’ çünkü… Günlük hayatımızdan küçük bir örnek: artık bir süredir ‘bilimadamı’ yerine ‘bilim insanı’ demeye dikkat ediyoruz. Tek başına bir kelimecik ne ifade eder diye düşünebilirsiniz ama, günlük konuşma diline sızan bir farkındalık, aslında hiç de yabana atılacak bir gösterge değil. İnsanların artık kadınlarla ilgili bu klişeleri benimsemediğini, değiştirmek istediğini gösteriyor. Ve toplum bir şey talep ettiğinde, toplumsal aktörler mutlaka cevap veriyorlar. Dünyayı yavaş yavaş ve kararlı bir şekilde değiştiren işte bu arz-talep döngüsü ve en iyi örneklerden birini de, geçtiğimiz günlerde, çok farklı iki sektörden iki küresel marka, Getty Images ve Jaguar Land Rover gösterdi.

Uluslararası görsel iletişim ajansı Getty Images’ın 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü dolayısıyla yayınladığı istatistikler, mühendislik kariyeri yapan kadınları gösteren görsellerin web trafiğinde ciddi bir artış yaşandığını ortaya koyuyor. Bir başka deyişle arama motorlarında “kadın + bilim/ teknoloji/ mühendislik/ matematik” kelimelerini arayanların sayısı geçtiğimiz bir yıl içinde tam yüzde 526, yani beş kattan fazla arttı. Getty’nin Yaratıcı Direktörü Rebecca Swift bu veriyle ilgili şöyle konuşuyor: “Geçtiğimiz bir yıl içinde, çalışan mühendis kadın görsellerine gösterilen talepte çok ciddi bir artış yaşandı. Görsellerin toplumsal cinsiyet klişeleri yaratma ve onları yıkma gücü var; yani bu görsellere talep olması, hem belirleyici bir gösterge hem de önemli. Elimizde bilim, teknoloji, mühendislik ve matematikle ilgili görsel dili değiştirme fırsatı var.”

Kadın mühendis görsellerine gösterilen talebi, gerçekçi ve özendirici görseller sunarak karşılamak üzere özel bir proje geliştiren Getty Images’ın bu konuda ortaklık teklifi yaptığı şirket ise Jaguar Land Rover olmuş. Ortaklığın diğer tarafında, Jaguar Land Rover’da Global PR ve İletişim Direktörü olan Fiona Pargeter, şirketin mühendislik ve üretim alanındaki kadın işgücü oranını artırmak için özellikle çalıştığını ve geçtiğimiz dört yıl içinde bu oranı yüzde 9’dan yüzde 11’e çıkarttığını söylüyor. Bu kadınlardan biri olan, Jaguar Land Rover’ın Özel Araç Operasyonları Araç Hattı Direktörü Michelle Mortiboys ise, “Pazardaki rekabetçiliğimizi daha uzun yıllar sürdürmek ve geliştirmek için kadınların getirdiği yetenek çeşitliliğine ihtiyacımız var” diyor, “Şirketlerde eşit toplumsal cinsiyet dağılımının sadece kültürel anlamda sağlıklı değil, aynı zamanda inovasyon ve gelişmeyi tetikleyen bir unsur olduğu bilinen bir gerçek. Getty Images ile kurduğumuz ortaklık sadece kadınların mühendislik alanlarında çalışmasıyla ilgili bir konu değil, genel olarak otomotiv sektöründe çalışan kadınların konumunu geliştirmek için yapılması gerekenlerin küçük bir parçası.”

Getty Images ve Jaguar Land Rover ortaklığının sonucu, galeride gördüğünüz fotoğraflar ortaya çıkmış. Bu fotoğraflar kadın mühendislerin doğru ve gerçekçi bir biçimde görselleştirilmesini, teknoloji, mühendislik, bilim ve matematikle uğraşan kadınların klişelerden arındırılmasını hedefliyor. Tıpkı sözcükler gibi fotoğraflar da birikerek toplumsal hafızamızı yaratıyor. Firma bu bilinçle otomotiv endüstrisindeki diğer önde gelen üreticilere çağrıda bulunarak, kendi ‘görsel dillerini’ yeniden değerlendirmelerini ve kadınları teknik ve mühendislik kariyerlerine özendirecek şekilde güncellemelerini istiyor.

Yukarıda da söylediğimiz gibi, devrim bir anda olmayacak; dünya küçük ama kararlı adımlarla, yavaş yavaş değişiyor.