SOĞUK ÜLKELERİN YEMEK KÜLTÜRLERİ

İster seyahat ister yeni bir şeyler denemek için olsun farklı lezzetler tatmak, o ülkelerin kültürünün ve tarihinin bir parçası olmak, onları daha iyi tanımak anlamına geliyor. Bu nedenle farklı kültürleri tanımanın en iyi yollarından biri mutfaklarını tanımaktan, yemeklerini tatmaktan geçiyor.

Dünyanın en önemli mutfaklarından bazıları Avrupa ülkelerinden çıksa da soğuk iklime sahip ülkelerin mutfakları yemek tutkunlarını farkı yönlerden cezbetmeyi başarıyor. Sert hava koşullarından fazlasıyla etkilenen bu coğrafyalarda genellikle kalorisi yüksek yiyecekler pişiriliyor. Aynı zamanda deniz ürünlerinin ağırlıklı olduğu lezzetleri sevenler için ideal bir tercih olarak görülüyor.

İsveç

Bir İskandinav ülkesi olan İsveç’in yemek kültürü, iklimine ve coğrafi konumuna göre şekillendiği için İsveç mutfağı daha çok deniz ürünleri ağırlıklı. Bu mutfaktaki bazı yemek hazırlama yöntemleri ise Viking dönemine kadar uzanan köklü bir geçmişe sahip. İsveç mutfağının ünlenmiş lezzetlerinin ana malzemeleri genellikle balık, et, patates ve süt ürünleridir. Et suyu ve haşlanmış patates ile servis edilen geleneksel İsveç köfteleri adını sıkça duyduğumuz en ünlü yemeklerinden biri. Kuzey İsveç’e ait bir balık yemeği olan Surströmming ve Güney İsveç’te tüketilen yılan balığı değişik lezzetler denemek isteyen yemek tutkunlarının tercihleri arasına girebilir. Surströmming’un İsveç mutfağına nasıl dâhil olduğuyla ilgili bir rivayete göre 16. yüzyılda yiyeceklerini korumak için tuz kullanan İsveçli denizcilerin tuzları azalınca tuttukları ringa balıkları da çürümeye başlamış. Fin Limanı’na geldiklerinde çürüyen balıkları bazı yerlilere satmayı başarmışlar ve bir yıl sonra denizciler tekrar bu limana geldiklerinde Finler daha fazla çürük ringa balığı talep etmişler. Bu olay İsveçli denizcileri daha fazla balık tutmaya teşvik ettiği ve böylece bu yemeğin İsveç mutfağındaki hikayesinin başladığı söyleniyor.

Ukrayna

Ukrayna; hareketli gece hayatı, muhteşem güzellikleri, tarihi ve turistik yerlerinin yanı sıra eşsiz geleneksel yemekleriyle de öne çıkan bir ülke. İklim şartları ve eski Sovyet yemek kültürünün etkisi mutfak kültürlerine de yansımış olan Ukrayna’da lahana, patates, şalgam gibi sebzeler bolca kullanılıyor. Balıklar genellikle kurutulmuş ve marine edilmiş olarak tüketilirken taze balık tüketimi ise çoğunlukla tatlısu balıkları ile yapılıyor. Her mutfağın en az bir imza yemeği olduğu gibi Borş çorbası Ukrayna mutfağı denilince akla ilk gelen lezzetlerden biri. Ortaya çıkışı ile ilgili birçok hikâye bulunan bu çorba 30 malzeme kullanılarak yapılıyor ve sıcak ya da soğuk olarak tüketilebiliyor. Bu çorbanın Azak Kalesi’nin ele geçirilmesi sırasında Zaporozhye Kazakların tarafından icat edildiği rivayeti bu hikayeler arasında en popüler olanı. Bu yemeği eşsiz yapan tarihi ve lezzeti onun birçok insan tarafından sevilmesine ve ününün yayılmasına olanak tanıyor.

Polonya

Polonya, en geleneksel ve en geniş yemek kültürüne sahip ülkelerden başka bir tanesi. Tarih boyunca çok çeşitli kültürlerden etkilenen Polonya mutfağı, Rönesans döneminin saray yemeklerinden izler taşıyor. Ayrıca, Doğu ülkelerinin yemek kültürlerinden farklı yönler taşımasına rağmen, Türk damak zevkine yakın yemeklere de sahip. Aynı şekilde lahana ve patates, Polonya menülerinin de önde gelen malzemeleri arasında yer alıyor. Ayrıca karbonhidrat ağırlıklı gıdaların tüketildiği Polonya mutfağında av etleri, balık ve tahıllar oldukça fazla kullanılıyor. Pierogi, Polonya mutfağının dünyaca ünlü yemeklerinden biri ve bu lezzet Osmanlı mutfağından gelen ve hâlâ Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yapılan Piruhi’ye oldukça benzer. Ana yemek denilince, akla ilk gelen yemeklerin başında Bigos geliyor. Bir çeşit avcı yahnisi olan yemekte lahana ya da lahana turşusu, karışık et, av eti ve sosis kullanılıyor. Aynı zamanda Polonya’da çok eski zamanlardan bu yana ekmeğe kültürel ve dini bir saygı duyuluyor.

Finlandiya

Finlandiya’nın mutfağı komşu İskandinav ülkelerinden daha farklı. Fin kültürünü anlamanın en pratik yolu bu mutfağa ait bazı yemekleri pişirip deneyimlemekten geçiyor. Finlandiya mutfağı, çoğu kişiye göre kolay ve lezzetli bulunuyor. Geleneksel Fin yemekleri oldukça fazla malzeme içeriyor. En çok bilinen ve en sevilen Fin yemeği Karjalanpiirakka, ilk kez Finlandiya’nın doğusundaki Karelya bölgesinde pişiriliyor. Yapımında çavdar unu, patates, pirinç ve havuç gibi malzemeler kullanılan bu turtanın üzerine bazı insanlar yumurtalı tereyağı sürüp o şekilde yemeyi tercih ederler.

Rusya

Rusya, çok büyük bir coğrafyaya sahip olması sebebiyle geniş bir mutfağa da sahip. Konum olarak tarıma elverişsiz topraklarda bulunduğu için yemeklerinde daha çok deniz ürünleri hâkim. Ayrıca Ruslar yemeklerini daha lezzetli hâle getirmek için çeşitli baharatlar, otlar ve sosları da bolca kullanıyor. Rus mutfağının temelinde çorba, balık ve etten yapılan yemekler bulunuyor. İçerisinde bolca malzeme bulunan çorbalar, mutfak kültürleri içerisinde oldukça fazla yer alır. Rusya’nın ünlü lezzetlerinden olan Solyanka, yoğun ve ekşi bir çorba ve ilk olarak 14-15. yüzyıllarda Rusya’da ortaya çıkıyor. Tarih içerisinde birçok isimle de anılan Solyanka’nın, Rusya’nın her bölgesinin kendine özgü tarifi bulunuyor. Bölgeye göre içerisindeki malzemeler de değişiklik gösterse de salatalık turşusu, zeytin ve mantar gibi bazı malzemeler sabit kalıyor.

Kanada

Lezzetli ve zengin bir mutfağa sahip Kanada, tarihindeki yakınlaşmalardan dolayı İngiliz, Fransız, ABD ve Asya mutfağının izlerini taşıyan karma bir yapıya sahip. Yemek kültürü bölgelere göre değişiklik gösteriyor. Doğu Kanada’da yemeklerde Fransız mutfağının etkisi hemen fark edilebilecek kadar baskın. Bu bölgede ıstakoz çok önemli bir yemek. Öyle ki Doğu Kanada’da Istakoz Festivali bile düzenleniyor. Kanada’nın Batısında ise mutfakta daha çok çiftlik ürünleri; sığır eti ve tatlı mısır krepleri oldukça popüler. Coğrafi konumu nedeniyle Kanada’da deniz ürünleri de oldukça tercih edilirken, Poutine, Newfoundland Fish and Brewis, Quebec Poutine en meşhur geleneksel Kanada yemekleri arasında yer alıyor. Bir rivayete göre en popüler lezzetlerinden biri olan Pountine, Quebec’te keşfediliyor. Bir restoranda bir müşterinin isteği üzerine hazırlanan bu yemek kombinasyonu diğer müşteriler tarafından da beğenilince popülaritesini artırarak en ünlü sokak lezzetleri arasında yerini alıyor.

Alaska

Deniz ürünleri, Alaska denilince hemen akla gelenlerden. Somon bunların en önemlilerinden biri olsa da farklı ve çeşitli et türleri de mutfakta yerini alıyor. Alaska’da tütsülenmiş, köri sosuyla harmanlanmış ve hint baharatlarıyla tatlandırılmış somon çeşitleri farklı aromalarla yemek tutkunlarını etkileyen tariflere sahip. Ren geyiği eti ve Alaska Kral Yengeci en önemli yemekleri arasında yer alıyor. En geleneksel yemekleri arasında Negaasget, Uutng, İitat ve Marallat akla ilk gelenler. En ilginç yemekleri arasındaysa Eskimo dondurması yer alıyor. Bu dondurma bildiğimiz dondurmalardan oldukça farklı. Avcının ilk fokunu ya da kutup ayısını avlaması şerefine kutlanan törenlerde annesi ya da babası tarafından hazırlanan özel bir tatlı olarak mutfaklarına girmiş.

İzlanda

Eşsiz yemekleriyle tanınan İzlanda’da geçmişte yemeklerin uzun süre dayanmasını sağlamak için genellikle gıdalar fermente edilirdi, tütsülenir ya da tuzlanırdı. 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Danimarka kültürü İzlanda’yı etkisi altına almaya başladıktan sonra İzlanda yemeklerinde Danimarka mutfağının etkileri görüşmeye başlandı. En bilinen yemekleri arasında Skyr, Icelandic Meat Soup, Slow Roasted Lamb ve Rye Bread bulunuyor. Vikingler tarafından ilk kez hazırlanan Skyr günümüzde de oldukça popüler bir lezzet. Skyr, peynirden yapılan kalın ve kremsi yapısı ile bilinen bir süt ürünüdür. Protein yoğun bir gıda olmasına rağmen süt yağı içermez. Skyr’ın Norveçli yerleşimcilerin İzlanda’ya ilk geldiği M.S. 800’lü yıllara kadar uzandığı söylenir.