3D baskı teknolojisi hayatımıza yeni giren bir teknoloji değil. Geçmişe baktığımızda ilk kez 1981 yılında Japon mucit Hideo Kodama; polimerleri ultraviyole ışıklarla katılaştırarak üç boyutlu baskıya örnek olabilecek ilk adımı attı. Peki günümüzde, geleceğe kapı açan 3D baskı teknolojisini farklı kılan nedir? İşte bu noktada gelişen teknoloji, düşen maliyetler ve erişebilirlik ön plana çıkıyor. Artık oyuncaktan, aksesuarlara, makine parçalarından, mobilyalara kadar hemen her şeyi evimizde çok daha ucuz maliyetlerle basabiliyoruz. İsterseniz evimizde veya ofisimizde kullanabileceğimiz 3D yazıcılara geçmeden önce 3D baskı teknolojisine yakından bakalım.
Tüm süreç ilk olarak üç boyutlu model tasarımıyla başlıyor. Üç boyutlu olarak dijital ortamda tasarlanan nesnelerin, fiziki olarak katı maddelere dönüştürülmesi işlemi 3D baskıdır. 3D baskı işleminde nesneler katmanlar halinde oluşturulur. Her bir katman oluşturulan nesnenin yatayda dilimlenmiş çok ince bir kesiti olarak düşünülebilir. 3D baskı teknolojileriyle –alışılagelmiş yöntemlerle– kesme veya oyma yapan makinelere oranla çok daha az malzeme kullanılarak daha karmaşık nesneler yaratılabilir.
3D modelleme işlemi teknik bilgiye sahip olmayan kullanıcılar için kafa karıştırıcı gelebilir ancak günümüzde neredeyse hiçbir teknik bilgiye ihtiyaç duymadan normal bir metin dokümanı bastırmak kadar kolay birkaç işlemde kendi eşyalarınızı basabilirsiniz. İnternette ücretsiz olarak sunulan model kaynaklarından en popüler olanı thingiverse.com internet sitesine bakmanızı öneriyoruz. Bu sayede önünüzdeki sınırsız seçenekleri görebilir ve 3D yazıcıların yetenekleri konusunda daha iyi bir fikir sahibi olabilirsiniz. Bir başka alternatif de 3D tarayıcılardan faydalanmak. 3D tarayıcılar modellemek istediğiniz nesneleri üç boyutlu tarama işlemi yapabilen makinelerdir. Tarama işlemini akıllı telefonlar ve tabletler üzerinden yapabilen uygulamalar da bulunuyor.
İnternetten indirdiğiniz veya satın aldığınız modelleri basmadan önce dilimleme adı verilen bir işlemden geçirmeniz gerekiyor. Dilimleme 3D modelinizi yüzlerce hatta binlerce yatay katmana bölme işlemidir. Dilimleme işlemi için de özel bir teknik bilgiye ihtiyacınız yok; bu işlemi de sahibi olduğunuz 3D yazıcının yazılımı sizin için otomatik olarak yapabiliyor. Sizin tek yapmanız gereken dilimlenme işlemi tamamlanmış dijital dosyayı 3D yazıcınıza aktarmak ve baskı yapmak istediğiniz renk ve malzemeyi seçmek. Evet bu kadar basit.
3D yazıcılar filament adı verilen hammaddeleri ısıtarak katmanlar halinde baskı işlemi yapıyor. Filamentler kullanım amaçları ve sahibi olduğunuz 3D yazıcının yeteneklerine göre değişiklik gösterebiliyor. Ev tipi yazıcılarda PLA ve ABS gibi filamentler ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Filamentlerin metal, ahşap gibi katkılı olanları veya suda eriyebilen çeşitleri de bulunuyor. Sınırsız renk seçeneği sahip filamentlerin ayrıca şeffaf ve fosforlu alternatleri de yer alıyor. Filamentler gramla büyük makaralarda satılıyor.
Gelelim seçeneklerimize; Türkiye’de satışı yapılan farklı bütçelere uygun onlarca 3D yazıcı seçeneği bulunuyor. Bilinen en popüler ev veya ofis kullanıma uygun 3D yazıcı üreticileri arasında Ultimaker, MakerBot ve Creality geliyor. Ayrıca kendi 3D yazıcınızı tasarlamak için de internette onlarca proje dokümanı yer alıyor.
Hollanda merkezli olan Ultimaker markasının 3D yazıcı modellerinin Türkiye’de de satışı bulunuyor. Şık tasarımları ve gelişmiş yetenekleriyle dikkat çeken Ultimaker 3D yazıcıların fiyatları 15 bin TL’den 75 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Markanın en popüler ve en uygun fiyatlı modeli Ultimaker 2+.
2009 yılında Amerika’da kurulan Makerbot; dünyada en çok bilinen 3D yazıcı üreticilerinden biri. Makerbot modellerine de Türkiye’de ulaşmak mümkün. Makerbot yazıcılar Ultimaker modelleriyle karşılaştırıldığında daha yüksek fiyat etiketine sahip. Markanın Replikator serisi uygun fiyatı ve ev-ofis kullanımına uygun olması nedeniyle popüler seçenekler arasında.
3D yazıcı dünyasının fiyat-performans dengesini en iyi sağlayan markalarından biri şüphesiz Creality. Çin merkezli markanın da modelleri Türkiye’de satılıyor. 2 bin TL ile 5 bin TL arasında değişen fiyatlarda Creality marka 3D yazıcı bulmak mümkün. Markanın en popüler modeli Ender 3 Pro.
Ev tipi yazıcılar ile neredeyse hiçbir teknik bilgiye ihtiyaç duymadan ayakkabı, gözlük çerçevesi, oyuncak, el aletleri, yedek parça, aksesuar ve ürün prototipi gibi farklı ihtiyaçlara uygun bir çok şey basabilirsiniz. Buna ek olarak hayat kurtaran uygulamalarda da 3D yazıcılardan faydalanmak mümkün. Bunun en güzel örneklerinden ikisi Jaguar Land Rover imzası taşıyor. Jaguar Land Rover 3D yazıcıda basılabilen; virüs koruması sağlayan yüz siperliklerinin 3D baskı dosyalarını ücretsiz olarak sunuyor. 3D yazıcısı bulunan kişiler veya kurumlar Jaguar Land Rover’ın sunduğu 3D baskı dosyasını kullanarak yüz siperliği üretebiliyor.
Bir diğer proje ise Jaguar Land Rover mühendislerinin, üretim hattı çalışanlarını kas-iskelet sistemi bozukluğu tehditinden korumak için tasarladıkları 3D baskı çalışma eldivenleri. 3D baskı çalışma eldivenleri kas yorgunluğunu hafifletecek desteği sağlarken; günlük mesai içerisinde rahatlıkla kullanılabilecek kadar hafif ve esnek.